Over 1880

Voor de naam van de stichting moeten we teruggaan naar Roermond in het jaar 1880. Op 1 maart van dat jaar werd in Roermond de vereniging ‘Roermondsche Spaarbank’ opgericht. De bakermat van deze spaarbank lag in de Vincentiusvereniging. De deken van Roermond Frans Boermans (vanaf 1888 bisschop van Roermond) spoorde op 8 december 1879 tijdens de jaarvergadering van die vereniging de leden aan: ‘….den arme niet alleen de stoffelijke maar tevens de geestelijke aalmoes aan te bieden en zodoende niet slechts de bestaande armoede te leenigen, maar ook de armoede in hare oorzaken tegen te gaan.’ Hij deed dit met een verwijzing naar het voorbeeld van Frédéric Ozanam, grondlegger van de Vincentiusbeweging.’

De belabberde sociale omstandigheden rond 1880

De sociale omstandigheden in die tijd waren slecht. Wie ziek werd, kreeg geen loon doorbetaald. Er bestond geen oudedagvoorziening, dus iedereen die niet vermogend was, was gedwongen door te werken. Bij gebrek aan een financiële reserve voor tegenslagen in het leven konden ernstige problemen ontstaan. Juist om dit tegen te gaan, probeerde men vanuit het Vincentiuswerk de ‘lagere’ (lees: niet vermogende) klasse tot spaarzaamheid te brengen.
Zodra men lucht kreeg van de oprichting van de spaarbank, besteedde de lokale krant de Maas-en Roerbode – in haar editie van 10 januari 1880 – er volop aandacht aan. In een groot artikel op de voorpagina prees de redactie het initiatief. ‘Sinds de financiële crisis der laatste jaren, met daarop volgende kwijning en verslapping in handel en industrie, staat de arbeidende klasse telkenjare voor de bange vraag: hoe komen wij de winter door?’
De gewone werkman kon wekelijks best een paar dubbeltjes of kwartjes opzij leggen, maar waar moest hij daarmee blijven, thuis in een sok? Dan was de verleiding maar al te groot om het toch aan gewone of ‘onnutte’ uitgaven te besteden. Handelsbanken waren in die tijd niet geïnteresseerd in deze kleine bedragen. Een eigen spaarbank voor de ‘kleine man’ was daarom onmisbaar. Het spaargeld was dan veilig en het groeide ook nog aan door de uitkering van rente.

Het eerste bestuur

Het eerste bestuur werd op 7 januari 1880 gekozen en bestond maar liefst uit twaalf personen: Jean J.H. Berger (voorzitter) wijnhandelaar, mr. Theo S.W. Arntz (vice-voorzitter) advocaat, Jean J. Gabriëls (secretaris) boekhouder, Piet J.E. Höppener (penningmeester) koopman in koloniale waren, Frits L.H Berger, rentenier, Jos W.H. Corsten, aannemer, Jules J.H. Funken, boekdrukker, Jacob J. Geerlings, spekslager, Jac. H. Kerbosch, patissier, Frans A.H. Nicolas, glasschilder, Jan A. Oor, beeldhouwer en Frans H. Wartenberg, steendrukker.

De verdere ontwikkeling

De Roermondse Spaarbank Vereniging groeide en floreerde en wist gedurende haar hele bestaan vele goede doelen de steunen. Daar kwam in de jaren zestig van de vorige eeuw verandering in. In de periode van 1962 tot 1968 gingen in Nederland 42 kleine spaarbanken een samenwerkingsverband aan dat uiteindelijk tot fusie heeft geleid. Tegelijkertijd bleken de grotere en de handelsbanken interesse te hebben gekregen voor de centen van de ‘kleine man’. Bij de kleine spaarbanken waren intussen al behoorlijke bedragen door die ‘kleine man’ ingelegd. Daarom werd door het voortvarende bestuur van de Roermondse Spaarbank Vereniging besloten de zelfstandigheid van de bank in de toekomst niet koste wat kost in eigen beheer voort te zetten, maar om te zien naar een geschikte overnamepartner die de belangen van de spaarder in de toekomst voortaan naar waarde zou weten te behartigen. Uiteindelijk werd de toenmalige Boerenleenbank Roermond, thans Rabobank Roermond-Echt, als meest geschikte overnamepartner gevonden.

De overname door de Boerenleenbank

Bij de overname van de ingelegde spaartegoeden was met de koper een bedrag afgesproken voor de zogenaamde overwaarde of goodwill. Deze overwaarde, zo redeneerde het bestuur, was bijeen gebracht door de ‘kleine man’ en zou dus ook voor de toekomst weer ten goede moeten komen aan die ‘kleine man’. Daartoe werd de Roermondse Stichting 1880 opgericht. Op 8 juli 1969 werd de oprichtingsakte verleden door notaris A. Cloudt.
Het eerste bestuur bestond uit: Jean J.E. Berger (voorzitter) wijnhandelaar, mr. Theo W.G. Janssen, naderhand Lanswijer geheten, president van de rechtbank Roermond, Louis M.M. Höppener (secretaris-penningmeester) bedrijfsadviseur, Jos J.M.H. Drehmanns, wijnhandelaar, Victor A.J. Goossens, hoofdambtenaar bij de gemeente Roermond, Wiel J. Höppener, arts, Toon J. Jansen, directeur Kofa, Gerrit B.J.M. de Ruyter, directeur Nederlandse Credietbank te Roermond, André J.J.M. van der Marck en Theo J.A.M. van der Marck, beide laatsten zonder beroep.

Boek “De spaarcenten van de kleine man”

Geïnteresseerden in de geschiedenis en ontwikkeling van het spaarbankidee in het algemeen en die van de Roermondse Spaarbank Vereniging en de Roermondse Stichting 1880 in het bijzonder, kunnen het 207 pagina’s tellende boek Om de spaarcenten van de kleine man van de historicus dr. Ton Thelen bestellen. Dit boek omvat de geschiedenis van de Roermondse Spaarbank van 1880 tot 1968. Bestellingen kunnen per post of per e-mail gericht worden aan het secretariaat van onze stichting. De prijs van het boek is € 10 inclusief verzendkosten.